پیاده روی اربعین حسینی جایگاه و کارکردها

جایگاه و کارکردهای پیاده روی اربعین

مروری بر تاریخچه  پیشینه اربعین حسینی

چهل روز بعد از واقعه دردناک و غمباری که کوفیان و سپاه یزد در سال 61 هجری بر خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام وارد کردند و فرزند رسول خدا صلی الله علیه و اله را با وحشیانه ترین حالت به شهادت رساندند. 

نقل شده است در 20 صفر مضجع شریف و ملکوتی امام حسین علیه السلام میزبان زائرانی از تبار اهل بیت علیه السلام شد که قلبشان لبریز از شوق دیدار و سرشار از غم و اندوه بود.

به طور کلی منابع تاریخی دو نقل کلی در خصوص اولین زائران اربعین حسینی در 20 صفر در خود ثبت و ضبط کرده است.

 یک نقل حاکی از آن است که اسرای کربلا در راه بازگشت از شام، به عراق آنها را از مسیر کربلا عبور دادند و این موضوع مقارن با روز چهلم شهادت امام حسین علیه السلام بود.

برخی از مقاتل در این خصوص  نقل کرده اند: «زمانی که اهل بیت امام حسین علیهم السلام به قتلگاه رسیدند.

 افرادی همچون جابر بن عبدالله انصاری و برخی از بنی‌هاشم را مشاهده کردند که برای زیارت قبر سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شده بودند از این رو با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به مدینه بازگشتند».[1]
 
یک نقل مشهور دیگر حاکی از آن است که بازماندگان اهل بیت علیهم السلام نه در سال 61 هجری، بلکه در سال 62 هجری توانستند در مراسم اربعین حسینی شرکت کنند و بر مضج شریف آن امام همام به سوگواری و اقامه عزا بپردازند.
افرادی همچون فرهاد میرزا: او در «قمقام زخّار»[2] مرحوم شیخ عباس قمی رحمت الله[3] قول دوم را برگزیده و احتمال اول را مورد تشکیک قرار داده اند.

جلوه های نابی که میزبانان اربعین حسینی از خود نشان می دهند را به راستی در کمتر جایی می توان مشاهده کرد. عدم وابستگی به دنیا، مواسات و انسان دوستی و بخشش، انفاق،  تلاش برای خدمت رسانی به مردم، تیمار داری و مهمان نوازی و تکریم زوار، همه و همه جلوه های نابی است اخلاقی اربعین است

اولین زائر اربعینی امام حسین در کربلا

بر اساس برخی از نقل های معتبر اولین زائری که توفیق شرفیابی به آستان ملکوتی امام حسین علیه السلام در کربلا را یافت جناب جابر بن عبدالله انصاری و « عَطِیَّة بن سَعد بن جُناده عَوفی» بوده است. در همین راستا در منابع دینی و تاریخی نقل شده است که  ««عطیّة عوفی»  می‌گوید:

«با جابر بن عبد الله انصاری  به قصد زیارت سید الشهدا علیه السلام به سمت کربلا حرکت کردیم،  زمانی که به شط فرات رسیدیم .

جابر بن عبد الله انصاری  داخل شطّ فرات رفت و غسل زیارت کرد و پارچه ای همچون  شخص مُحْرم بر تن کرد و کیسه ای را باز کرد که در آن بوی خوش بود و خودش را معطّر کرد و هر قدمی که برمی‌ داشت، ذکر خدا را بر زبان جاری می کرد تا اینکه نزدیک قبر منور امام حسین علیه السلام رسید و به من گفت:
 

دستم را روی قبر بگذار! جابر در این هنگام  آن قدر از اندوه گریه و ناله کرد که از هوش رفت. عطیه می گوید من به روی او  آب پاشیدم تا به هوش آمد، آنگاه سه مرتبه یا حسین! گفت. سپس عرضه داشت:
«اَ حَبِیْبٌ لَا یُجِیْبُ حَبِیْبَهُ؛ آیا دوست جواب دوست خودش را نمی ‌دهد.» و بعد اضافه کرد:

«چه‌گونه تمنّای جواب داری که حسین علیه السلام در خون خود غلطیده و بین سر و بدنش جدایی افتاده است؟» آنگاه عرض کرد:

«فَأَشْهَدُ أَنَّکَ ابْنُ النَّبِیِّینَ وَ ابْنُ سَیِّدِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ابْنُ حَلِیفِ التَّقْوَى وَ سَلِیلُ الْهُدَى وَ خَامِسُ أَصْحَابِ الْکِسَاءِ وَ ابْنُ سَیِّدِ النُّقَبَاءِ وَ ابْنُ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ النِّسَاء....

گواهی می‌دهم که تو فرزند بهترین پیامبران و فرزند آقای مؤمنین می ‌باشی، تو فرزند سلالة هدایت و تقوا و پنجمین نفر از اصحاب کساء و عبایی.

تو فرزند آقای نقیبان و فرزند فاطمی سیدة بانوانی...» آنگاه اضافه نمود:
«به آن خدایی که پیامبر صلی الله عله و اله را به حق مبعوث کرد،‌ ما در آنچه شما شهدا در آن وارد شده‌اید، شریک هستیم».

عطیّه می‌گوید: «به جابر گفتم: ما کاری نکردیم؟! اینان شهید شده‌اند. گفت: ای عطیّه! از حبیبم رسول خدا   صلی الله علیه و الهشنیدم که می ‌فرمود: «مَنْ أَحَبَّ قَوْماً حُشِرَ مَعَهُمْ وَ مَنْ أَحَبَّ عَمَلَ قَوْمٍ أُشْرِکَ فِی عَمَلِهِم‏؛ هر که گروهی را دوست داشته باشد، با همانها محشور گردد،‌ و هر که عمل جماعتی را دوست داشته باشد، در عمل آنها شریک خواهد بود».[4]

اصول و آداب حضور در اربعین حسینی

بعد از بیان تاریخ و پیشینه زیارت اربعین در تاریخ اسلام، لازم به ذکر است کسانی که قصد دارند در این سفر معنوی توشه و ذخیره ای برای دنیا و آخرت خود بدست آوردند می بایست قبل از گام گذاشتن در این مسیر خود را به اصول و شاخص هایی همچون اخلاص، تواضع، حزن و اندوه، صبر و بردباری، تقوا و وارستگی، معرفت وآگاهی مهجز نمایند.

کما اینکه در منابع روایی نیز نقل شده است: هر حرکت و اقدامی نیاز به کسب علم و معرفت دارد. امام على علیه السلام می فرمایند:
«یا کُمَیلُ ما مِن حَرَکَةٍ إلاّ و أنتَ مُحتاجٌ فیها إلى مَعرِفَةٍ ؛[5]امام على علیه السلام :
اى کمیل! هیچ کارى نیست مگر این که تو در آن نیازمند شناخت هستى».

معرفتی که موجب تقویت دوستی و ارادت و عملگرایی در زندگی حسینی شده و از انسانی منزوی و منفعل، محبت فعال، کارآمد، پویا و موفق می سازد. انسانی که در زندگی فردی و اجتماعی مسئولیت مدار بوده و خود را در برابر موقعیت های  مختلف زندگی فردی و اجتماعی دارای وظیفه می داند.
  شور و عشق به خاندان عصمت و طهارت غلیهم السلام و محبت به آن ذات مقدسه موجب شده است.

با هر بهانه و با هر معونه و هزینه ای با تحمل سخترین شرایط و اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگی با حضور در میعادگاه عاشقان در صحرای کربلا تجدید پیمانی با آرمان های آسمانی امام حسین علیه السلام داشته باشند و برای زنده نگه داشتن راه و مکتب او اعلام آمادگی نمایند.

تجدد پیمانی که در سالهای اخیر رنگ و بوی خاصی به خود گرفته و نوید بخش تشکیل تمدن نوین اسلامی است. تمدن نوینی که نوید بخش شکل گیری و فراگیری حکومت صالحان است در ادامه به برخی از ظرفیت ها و آثار و برکات که این همایش معنوی برای جامعه اسلامی می تواند به دنبال داشته باشد اشاره خواهیم کرد.
 

1-ظرفیت و کارکردهای فرهنگی و اخلاقی پیاده روی اربعین

کسانی که در سالهای اخیر در حماسه شگفت انگیز اربعین در کشور عراق حضور پیدا کرده اند به خوبی با صحنه های ناب، ماندگار و فراموش نشدنی از اخلاق مداری و انسان دوستی مواجه شده اند.

در واقع همایش بهشتی اربعین حسینی منظومه ای از ظرافت های اخلاقی را در میان زوار حسینی پخش کرده است؛ افراد فراوانی در مغناطیس جذب امام حسین علیه السلام قرار گرفته اند که دوست دارند رنگ بوی اخلاق حسینی را به خود بگیرند و شهر و دیار خود را هم رنگ و هم صدای فرهنگ حسینی نمایند.

جلوه های نابی که میزبانان اربعین حسینی از خود نشان می دهند را به راستی در کمتر جایی می توان مشاهده کرد.
عدم وابستگی به دنیا، مواسات و انسان دوستی و بخشش، انفاق،  تلاش برای خدمت رسانی به مردم، تیمار داری و مهمان نوازی و تکریم زوار.. .

همه و همه جلوه های نابی است که هر انسانی وقتی با گوشه ای از آن ظرفیت های زیبای اخلاقی مواجه شده، دوست دارد ذره ای از آن را با خود به موطن خود به عنوان توشه برده و عطر آسمانی آن را در شهر و دیار خود و در ارتباط با دیگران و همنوعان مورد استفاده قرار دهد.

در واقع همایش جهانی اربعین در سرزمین کربلا همچون دانشگاهی جهانی و بین المللی است که دانشجویان  میلیونی از سرتاسرجهان دارد. دانشجویایی که به طور واقعی در کارگاه انسان سازی اربعین حسینی قرار می گیرند و به طور عملی با اخلاق و منش محبان و شیعیان راستین حسینی آشنا می شوند.
 

2-ظرفیت و کارکرهای سیاسی و اجتماعی پیاده روی اربعین

علاوه بر مسانل انسان سازی و فراگیر شدن اخلاق حسینی، در همایش جهانی اربعین شاهد کارکردهای فراگیر سیاسی و اجتماعی در سطح گسترده هستیم. در واقع در یک نماد کلی سیر خروشان اربعین حسینی نوید بخش دست یابی به تمدن نوین اسلامی و نزدیک شدن زمان ظهور است.

موضوعی که خود زمینه ساز تقویت امید و نشاط عمومی در جامعه شده و حرکت به سوی ظهور و تقویت فرهنگ مهدوی را در آنها نوید می بخشد.

علاوه بر این فرصت استثنایی پیاده روی اربعین، تجلی اقتدار و اتحاد مؤمنین می باشد، در واقع اربعین رزمایش اتحاد و یکپارچی سیاسی و اجتماعی در میان خیل محبان و شیعیان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام است.

حماسه و رزمایشی که اهداف آن برپایی عدالت در جهان بوده و از هر گونه ظلم و ستم و ناعدالتی بیزاری می جوید. در واقع همین اتحاد، نوع دوستی، یکپارچی صفوفی آهنی از جبهه انقلابی و شیعی ساخته و هر گونه تهدید را از آنها دور می سازد.

جایگاه و کارکرهای سیاسی  پیاده روی اربعین

الف) اقتدارآفرینی در سایه وحدت در پیاده روی اربعین
راهپیمایی اربعین موجب اقتدار شیعیان و دیگر مسلمانان در برابر دشمنان به ویژه جریان های تکفیری خصوصاً داعش می شود.
بی تردید مهم ترین کارکرد سیاسی اربعین حسینی در مقطع کنونی و با توجه به گسترش گروه های سلفی  تکفیری در کشورهای منطقه، بسیج سیاسی شیعیان است که راهپیمایی بیست میلیون نفری اربعین را به مصداق قدرت بسیج جهان اسلام تبدیل کرده است؛

به بیان دیگر اربعین حسینی تبیین هویت جمعی شیعه و کاربرد مناسک مذهبی به عنوان منابع قدرت و فعال شدن آن از نظر سیاسی است.
مهم ترین پیام سیاسی بزرگ ترین تجمع دینی جهان، وحدت امت اسلامی در سایه محبت و ارادت به خاندان مطهر اهل بیت: است؛ چراکه تمام مذاهب اسلامی به محبت اهل بیت: اعتقاد دارند و همین می تواند محور وحدت اسلامی باشد. 

نتیجه آنکه مراسم اربعین، افزایش قدرت نرم تشیع، امنیت سازی و ارتقای وحدت ملی در عراق را در پی داشته است. ازاین رو گروه های سلفی  تکفیری در برابر این رویداد پراهمیت موضع گرفته و به آن واکنش نشان داده اند. راهپیمایی اربعین به عنوان یکی از مناسک دینی به بسیج سیاسی  اجتماعی منجر می شود.

بسیجی که ابعاد آن اساساً جهان شمول و فرامذهبی است. بدین ترتیب مهم ترین نتیجه آن ارائه تصویری حقیقی از شیعه در سپهر عمومی جهان اسلام و همچنین تمام عرصه جهانی است.

ب) نمایش امنیت عراق در پیاده روی اربعین
برگزاری راهپیمایی صلح آمیز اربعین، نمایش امنیت عراق و ضربه نمادین همزمان به گروه تروریستی داعش و ایالات متحده آمریکاست که یکی در پی ناامن سازی عراق است و دیگری ایجاد امنیت در عراق را بدون حضور خود ناممکن می داند.

این قدرت نرم شیعیان است که بدون فرقه گرایی، با حضور مسالمت آمیز خود در مراسم عاشورا و اربعین، بر وحدت و همبستگی ملی در عراق صحه می گذارند. در واقع همان طور که پیام عاشورا و اربعین ماهیتی فرامذهبی و جهان شمول دارد، پیام های سیاسی راهپیمایی اربعین نیز قالب های فرقه گرایانه را شکسته و پیام آور صلح، همبستگی و همکاری است.

ج) وحدت بخشی به جهان اسلام  در پیاده روی اربعین
عبادات و فرایض، افزون بر جنبه فردی و تأثیری که در دگرگونی روحی، فکری، اخلاقی و رفتاری افراد بر جای می نهند، به نوعی با مسائل اجتماعی و حقوق جمعی نیز در ارتباط اند.

اربعین در این میان ازجمله مناسک و آیین های اجتماعی است که به رغم ماهیت درون مذهبی اش، به دلیل فرادینی و فراملیتی بودن قیام عاشورا، ظرفیت های بسیاری را برای زمینه سازی تحقق امت واحد اسلامی دارد.

پیاده روی و برگزاری آیین اربعین صرفاً حرکتی شیعی و ایرانی نیست؛ بلکه نقطه عطف وحدت میان همه مسلمانان و ایجاد وفاق در جهان اسلام است.

اربعین با توجه به کارکردهایی که دارد و وفاقی که در جهان اسلام ایجاد می کند، در راستای بینش تمدنی امام خمینی= است؛ چنان که ایشان فرمودند: «راه قدس از کربلا می گذرد» و این وحدت و همدلی، اقدامی در مقابل تمدن غرب و در راستای رسیدن به آرمان های اسلامی است.

نتیجه اینکه هم گرایی اسلامی از دیگر کارکردهای آیین های عاشورایی است که در ادبیات حسینی، اصلاح امت نبوی نام گرفته است. هم سویی این آیین ها با غرض امام حسین علیه السلام که حفظ جامعه اسلامی بود، نمی تواند از نظرها دور نگه داشته شود؛ چنان که امام حسن علیه السلام با همین رویکرد به تدبیر امور سیاسی  اجتماعی پرداخت.

گفتنی است که از محورهای اصلی فعالیت های رسانه ای و تبلیغاتی شبکه بین المللی نظام سلطه، تلاش برای شیعی جلوه دادن این حرکت، و محدود کردن آن در آرمان یک جمعیت مذهبی محدود است.

اما حجم راهپیمایی اربعین و آثار جهانی آن انکارناشدنی است. حرکت عظیم اربعین به مثابه مانور بزرگ اقتدار مکتب تشیع و دین اسلام است که می‎تواند قدرت و عظمت مسلمانان را به رخ جهانیان بکشد و باعث اتحاد آنان شود.

د) تقویت مناسبات میان ایران و عراق  در پیاده روی اربعین
مراسم شکوهمند اربعین می تواند به ترمیم برخی شکاف های ارتباطی مثل کدورت های ناشی از جنگ میان زائران ایرانی و عراقی و بهبود بیشتر روابط سیاسی این دو کشور مسلمان کمک شایانی داشته باشد. بی تردید تقویت و توسعه مناسبات دو کشور آثار و برکات بسیاری را در پی خواهد داشت و نقش شیعیان در تحولات منطقه ای و بین المللی را بارزتر خواهد کرد.

ه‍) پاسداشت یاد و خاطره امام حسین علیه السلام در پیاده روی اربعین
از مهم ترین کارکردهای آیین اربعین، زنده نگه داشتن یاد و خاطره امام حسین علیه السلام و یاران باوفای اوست که در پرتو شناخت فلسفه قیام و شهادت آنان قابل اکتساب است.

این آیین ها تلاشی برای زنده نگه داشتن هدف امام است و طبعاً بیشترین دغدغه شرکت کنندگان و کارگزاران باید یادکرد این مطلب باشد که قیام امام برای چه بود و چرا جان خویش را فدا کرد. اما از دیگر سو، اربعین مبدأ حرکت جوشنده و تمام ناشدنی تبلیغ و ترویج فرهنگ حسینی نیز هست.

از اربعین به این سوست که تمام همت و تلاش اهل بیت: و شیعیان و دوستانشان صرف زنده نگه داشتن یاد و خاطره امام حسین علیه السلام و ورود در مبارزه ای فرهنگی علیه نظام ستمکار اموی و پس از آن نظام عباسی و همه نظام های ستمگر در طول تاریخ است.

اربعین مقطع پایان یافتن اسارت اهل بیت: ، کامل شدن رسالت حضرت زینب (س) و امام سجاد علیه السلام در رسوا ساختن یزیدیان و رساندن پیام سرخ امام حسین علیه السلام به گمراهان کوفی و شامی است.

اربعین، پیام پیروزی حق بر باطل و خون بر شمشیر، و آغاز شکل جدیدی از نبرد فرهنگی با طاغوت های زمانه است. حادثه عاشورا و بر زمین ریختن خون های پاک امام حسین علیه السلام و یاران قهرمانش، بهترین پشتوانه و سرمایه برای این مبارزه تمام ناشدنی و مستمر تا قیام قیامت است.

و) تقویت هویت شیعی در پیاده روی اربعین
پاسداشت اربعین در میان شیعیان اهل بیت: یکی از برجسته ترین عوامل تقویت هویت شیعی است. از اربعین است که هویت شیعی جان و قالبی تازه می گیرد و با استمداد از نیروی شگرف عاشورا، ظهور پرقدرتی را در عرصه های سیاسی، فرهنگی و نظامی به نمایش می گذارد.

اربعین، آموزندة این تفکر الهی است که اگر چه باطل  مانند کفی روی آب  ممکن است کوتاه زمانی به جولان و هیجان، افکار عمومی را در دست گیرد و حق طلبان را گرفتار قتل، اسارت و انواع بلاها کند، اما عاقبت نیک و پیروزی از آن حق و حق طلبان خواهد بود.

دستگاه یزید که با تمام توان برای نابودی حرکت عدالت خواهانه امام حسین علیه السلام به میدان آمده بود، در اربعین به شکست خود اعتراف کرد و اهل بیت: را با احترام به سوی مدینه روانه ساخت.

از این زمان به بعد شاهد قیام ها و حوادثی هستیم که با الهام از قیام امام و یارانش، عرصه را بر حکومت اموی تنگ کرد و آرام آرام زمینه نابودی آن را فراهم ساخت. قیام توابین، قیام مردم مدینه و قیام مختار بن ابی عبید ثقفی در امتداد همین خط پدید آمد و لرزه بر اندام حکومت جبار اموی انداخت.

شیعه با پاسداشت اربعین، پیروزی امام حسین علیه السلام و یارانش را فریاد می زند. اگر چه در عاشورا در غم شهادت امام و یارانش می گرید و از جنایت هایی که بر اهل بیت رفته است مویه می کند، اما در اربعین، نتیجه شهادت طلبی و جان بازی امام و اهل بیتش را به نظاره می نشیند.

اربعین، شایسته تکریم و بزرگداشت است؛ زیرا اربعین، ثمره عاشوراست و آنچه امام حسین علیه السلام در عاشورا آغاز کرد، در اربعین به بار می نشیند.

ز) بازخوانی حادثه خونین عاشورا در پیاده روی اربعین
اربعین اولین نقطه بعد از عاشوراست و به انسان فرصت می دهد تا حادثه عاشورا را بازخوانی کند. واقعه کربلا به قدری عظیم است که آن را در روز عاشورا نمی توان بررسی کرد.

بنابراین برای بازخوانی به ایام دیگری نیاز دارد و مهم ترین این ایام، روز اربعین است. پس اربعین نقش یادمانی دارد و در آن فرصت بازخوانی عاشورا به ما داده می شود؛ عاشورا یک شور است و همه ما باید در این روز غرق شویم و اشک ریزان این روز را تجلیل کنیم.

در اربعین به بازخوانی و ارتباط مجدد با امام و هدف اصالحی هم چنین مبارزه با ظلم از سوی ایشان بپردازیم. ائمه نیز به ما امر کرده اند که در روز عاشورا عاشورایی باشیم و تفکر و تجدید بیعت با امام را در اربعین متجلی کنیم.

ح) جریان ساز بودن اربعین: اربعین حسینی جرقه های عاشورایی را شعله ور، و آن را به یک جریان تبدیل می کند و دعوت به زیارت اربعین و پیاده رفتن در این مسیر، دعوت به همین جریان سازی است.

آذرخش عاشورا در اربعین به آتشی شعله‎ور تبدیل می شود و قطره های باران آن، رودخانه اربعین را به وجود می آورد؛ رودخانه ای که می‎تواند حرکت ایجاد کند و تغییر به وجود آورد.

انسان هایی که در عاشورا احساس عاشورایی پیدا کردند، امروز باید احساساتشان را به یکدیگر ضمیمه کنند و بفهمند که تعداد عاشوراییان و احساس ها و نگاه های عاشورایی چقدر زیاد است و این انسان ها چقدر هم‎دل، هم‎ رأی و هم هدف اند.

یعنی کسی که در مکتب عاشورا تربیت شده است، حالا باید دستاورد‎های معرفتی، معنوی، روحی و اخلاقی اش را به مشارکت بگذارد. بنابراین نقش جریان‎سازی اربعین مهم است.

ط) ظرفیت سازی در پیاده روی اربعین
از مهم ترین آثار و کارکردهای اربعین، ظرفیت سازی است. وقتی بتوانیم فرهنگ عاشورایی را شکل دهیم، ظرفیت سازی رخ می دهد؛ چراکه انسان عاشورایی از خود خواهد پرسید حال چه باید کرد تا عاشورا امتداد یابد، ایجاد این ظرفیت، برعهده اربعین است.

اما متأسفانه از اشکالات اربعین این است که نقطه مرکزی در آن وجود ندارد؛ زیرا این حرکت عظیم باید نقطه توقفی داشته باشد تا همه زائران را در مسیر اصلی قرار دهد؛ چراکه اربعین باید جریان های مختلف را در یک قالب تجمیع کند و آنها در یک جریان بزرگ تر قرار دهد.

ی) نمادسازی در پیاده روی اربعین
انسان هیچ گاه از عاشورا و گریه بر اباعبدلله الحسین علیه السلام خسته نمی شود و با اینکه قرن هاست که عاشورا تکرار می‎شود، هرگز کسی از آن احساس تکرار نمی‎کند؛ زیرا عاشورا زمان و زمین و قوم و طایفه نمی‎شناسد.

 فقط کافی است که شما عاشورا را معرفی کنید؛ درون‎مایه عاشورا به گونه ای است که می تواند با محیط ها و اوضاع مختلف تطبیق یابد؛ چراکه عاشورا حادثه ای بزرگ است که هیچ خط مذهبی و طایفه‎ای در آن وجود ندارد.

عاشورا دارای مضمونی بزرگ، بلند و مشترک است که قدرت بازنمایی و نمادسازی‎‎های متنوع در آن وجود دارد. اکنون سؤال این است که اگر این هسته را بگیریم و آن را توسعه دهیم، آیا اربعین فرصت بزرگی است برای اینکه عاشورا و عاشوراییان یک بار به زبان‎‎ها و کارکرد‎های گوناگون و برای محیط ها و نقش‎‎های مختلف، الگوسازی کند.

البته ما می‎توانیم در این‎جا، صرف نظر از فرهنگ های دیگر، عاشورا را بازنمایی و نمادسازی کنیم، اما این نماد نماد ایرانی عاشورا خواهد بود.

درحالی‎که اربعین فرصتی فراهم می‎کند تا این درون‎مایه با حضور همه کسانی که می‎توانند در این الگوسازی نقش داشته باشند و تعامل کنند، حرکتی ایجاد کند و از درون این تعامل، همه افراد و گروه‎‎ها برای وضعیت موجود و آینده خودشان، مدل‎سازی و الگوسازی کنند.
 

3-ظرفیت و کارکرهای اقتصادی  پیاده روی اربعین

در بعد اقتصادی نیز آثار و برکات فراوانی برای جامعه انسانی قابل تصور است. در واقع کشور عراق می تواند به نحو احسن از این فرصت استفاده کرده و با جذب سرمایه های داخلی و خارجی در کنار فراهم کردن امکانات رفاهی زوار، اقدامی جدی در جهت اقتصاد توریسم مذهبی بردارد.

با توجه به این که قشر کثیری از این کشور در خط فقر به سر می برند، دولت عرق می تواند با فراهم کردند امکانات مسافرتی مردم خود را در این موضوع سهیم نماید و از ثروت فراوانی که وارد این کشور می شود به نفع مردم خود استفاده نماید.

علاوه بر آن کشور اسلامی ایران نیز می تواند در قالب صادرات منافع اقتصادی خود را در این موضوع جدی بگیرد. با انتقال امکانات فنی و مهندسی در زمینه جاده سازی و حتی اقلام خوراکی و پوشاک و ظرفیت های فراوان اقتصادی در این بازار به نفع کشور خود استفاده نماید.

در واقع اگر ظرفیت های شگفت انگیز اقتصادی در بحث توریست مذهبی به خوبی جدی گرفته شود علاوه بر رفاه عمومی زوار می توان شاهد یک تجارت و معامله برد برد در میان کشورهای اسلامی باشیم.

نتیجه:
مراسم باشکوه اربعین حسینی با حضور ملیت ها و مذاهب مختلف،دارای کارکردهای بسیاری  است که از کارکردها سیاسی مراسم پیاده روی اربعین می توان به اقتدار آفرینی در سایه وحدت، نمایش امنیت عراق، وحدت بخشی به جهان اسلام، تقویت مناسبات میان ایران و عراق را بیان کرد.

پاسداشت یاد و خاطره امام حسین علیه السلام و تقویت هویت شیعی و زنده نگه داشتن و تقویت روح جمعی، و نیز استمرار مبارزات ائمه اطهار: در میان امت، احیای روحیه انتقام از ستمکاران با تبیین ظلم هایی که بر ائمه اطهار: و پیروان آنها در طول تاریخ رفته است، اشاره کرد.

پی نوشت ها:
[1]. ر.ک: ابن طاووس، الملهوف علی قتلی الطفوف، ۱۴۱۴ق، ص۲۲۵.
[2]. قمقام زخّار، ص 586 با تلخیص؛ قصّه کربلا، ص529 و 530.
[3]. در کربلا چه گذشت، ترجمه نفس المهموم، شیخ عباس قمی، ص 423
[4].  بحار الانوار، محمدباقر مجلسی، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ دوم، 1403 ق، ج 65، ص 130، ح62.
[5].همان، ج‏74، ص267، ح1.

منبع:
https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6444/8314/111267
*این مقاله در تاریخ 1401/6/10 بروز رسانی شده است